به بهانه هشت مارس روز جهانی زن، یادداشتی درباره نزهت امیری (۲)
با کنار هم گذاشتن گفته‌های تمیرکانف و آلسوپ در همین مقاله، پیچیدگی وضعیت تا حدود زیادی عیان می‌شود: رهبری به عنوان یک حرفه بسیار دقیق نیازمند جدیت و انضباط فوق‌العاده و اقتدار است که مخالفان رهبری زنان، یک زن را ذاتاً فاقد آن می‌دانند و اگر زنی هم واجد آن خصلت‌ها باشد، غیرعادی و یک تهدید تلقی خواهد شد!
دیدگاهی که برای قرن‌ها شاید در اکثر زمینه‌ها و نه فقط موسیقی وجود داشته است و با مشاهده بالاتر رفتن تعداد حتی رهبران سیاسی زن جهان می‌توان آن را رو به کم‌رنگ شدن دانست؛ اما شاید به دلیل ماهیت کلاسیک و نگاه اجتناب ناپذیر دائمی ارکسترهای کلاسیک به گذشته، این تغییرات دیدگاه با شیب بسیار کم‌تری نسبت به سایر زمینه‌ها در این فضا در جریان است.
یک نگاه به لیست‌های معمولی که در شاخه‌های مختلف موسیقی همواره تهیه شده است شاید تأمل‌برانگیز باشد؛ در بسیاری از لیست برترین رهبران ارکستر جهان، مطلقاً هیچ زنی وجود ندارد.
زنان و نوازندگی
وضعیت اما در نوازندگی هم تا امروز کاملاً برابر نبوده است و هرچند در سال‌های اخیر تعداد زنان سولیست پیانو و ویولن افزایش قابل توجهی یافته است اما در مجموع در بسیاری از ارکستر های جهان همواره تعداد نوازندان مرد رقم بسیار بزرگ‌تری از زنان نوازنده بوده است. وضعیتی که هرچند کمابیش تا امروز ادامه داشته است اما روند تغییر آن نیز به ویژه از اواخر قرن بیستم آغاز شده است.
زنان مجبور بوده‌اند در برابر بسیاری از کلیشه‌های اساساً باطل نظیر این که پیانیست‌های زن آثار لیست و بتهوون را به خوبی شوپن نمی‌نوازند یا کلیشه‌های دیگری که ظاهر قانع کننده و فریب‌دهنده‌ای دارند، مانند این که زنان به دلیل جثه کوچکترشان به خوبی از پس نواختن بعضی سازها شبیه خانواده بادی برنجی‌ها یا کنترباس برنمی‌‌آیند، مقاومت کنند تا در بتوانند در عرصه باقی بمانند.
همچنین در حالیکه تعداد فارغ‌التحصیلان زن رشته‌های نوازندگی آرام آرام بالاتر می‌رود، بسیاری از نوازندگان زن معتقدند که در شرایط تقریباً برابر از نظر مهارت‌های نوازندگی و دانش موسیقی ارکسترها همیشه تمایل بیشتری به استخدام نوازنده مرد داشته‌اند.
با وجود این قابل پیش‌بینی است که با توجه به رویکرد بسیاری از کشورها به حذف تبعیض‌های جنسیتی آشکار و نهان و همچنین روند رو به رشد تعداد دختران دانشجوی نوازندگی و افزایش تعداد زنان نوازنده رفته رفته چهره ارکسترها از نظر جنسیت متوازن‌تر شود.
